De Inspectie SZW stelt in het recent gepubliceerde jaarverslag 2020 dat de misstanden in een deel van de schoonmaakbranche hardnekkig zijn, “waarbij malafide ondernemers vaak complexe constructies gebruiken om wet- en regelgeving (ongezien) te omzeilen. De aanpak van dit soort misstanden vereist een geconcentreerde aanpak van het samenwerkingsverband ‘Aanpak misstanden in de schoonmaaksector’.”
Aanpak misstanden in de schoonmaaksector (AMS) is een nauwe samenwerking tussen de Inspectie SZW, de Belastingdienst en het UWV. Voorheen, tot 1 juni 2020, heette dit het Schoonmaak Interventieteam.
De partijen houden zich binnen het AMS bezig met:
- Repressief optreden tegen schoonmaakbedrijven die willens en wetens en stelselmatig de regels niet naleven (de notoire overtreders). Het doel hiervan is om deze op het rechte pad te brengen, dan wel het werken onmogelijk te maken (sturen op opheffing van deze ondernemingen en een herstart onmogelijk te maken).
- Repressief optreden tegen opdrachtgevers die gebruik maken van deze schoonmaakbedrijven.
- Aandacht voor de mensen achter de malafide ‘constructies’, de facilitators. Deze mensen zorgen voor het voortbestaan van oneerlijke concurrentie en het voortbestaan van fraude en uitbuiting.
Deze aanpak wordt aangevuld met nalevingscommunicatie om de spontane naleving bij schoonmaakbedrijven en de opdrachtgevers te vergroten.
Resultaten 2020: zeven complexe onderzoeken
Het AMS heeft in 2020 in totaal zeven complexe onderzoeken gedaan, waarbij negen boeterapporten zijn opgemaakt. De Belastingdienst kan naar aanleiding van deze zaken correcties en naheffingen loonbelasting en omzetbelasting opleggen. Daarnaast is beslag gelegd op voertuigen, een woonhuis en derdenbeslag. Bij het UWV kon bij zes werknemers overtreding van de informatieplicht worden geconstateerd.
In de hotelsector is in 2020 nog steeds sprake van betaling per schoongemaakte kamer in plaats van per uur.
Grotere kans op illegale tewerkstelling in de horeca
Een groot project van de Inspectie SZW in 2020 betrof ‘Schoonmaak in de Horeca’. In het deel van de horeca waarop zij zich richt, ziet de Inspectie dat er vaak 7 dagen per week wordt gewerkt en/of veel wordt zwart gewerkt met een uitkering. Op basis van meldingen voert de Inspectie gerichte controles uit, ook in de avonduren.

“Schoonmaakwerkzaamheden in de horeca vinden dikwijls uit het zicht en laat op de avond of ‘s nachts plaats, wat de gelegenheid tot illegale tewerkstelling groter maakt. In de hotelsector is in 2020 nog steeds sprake van betaling per schoongemaakte kamer in plaats van per uur. Daarbij komt het salaris vaak onder het cao-loon of zelfs onder het minimumloon”, aldus de Inspectie.
Horecaschoonmakers onderbetaald
In het project ‘Schoonmaak in de Horeca’ zijn 55 zaken afgerond waarbij 70 werkgevers zijn gecontroleerd. In 30 zaken zijn één of meerdere overtredingen geconstateerd en in totaal 39 boetes opgelegd.
De Inspectie SZW heeft bij een grote controle bij 10 bedrijven van de 11 grote onderzochte horecaondernemingen overtredingen geconstateerd. Daarbij ging het om 17 schoonmakers, van wie 3 niet in Nederland mochten werken. Daarnaast heeft de Inspectie SZW het vermoeden dat de schoonmakers te weinig betaald kregen. “Ook de naleving van de Arbeidstijdenwet was in het geding. Zo zouden er schoonmakers 7 dagen per week hebben gewerkt en zijn de daadwerkelijke begin- en eindtijden niet bijgehouden. Ook waren er signalen van vermoedelijke uitkeringsfraude en zwart werken. Gemeente en Belastingdienst zijn hiervan op de hoogte gesteld.”
Druk op grote hotelketens
Naast de inzet van meer of minder repressieve interventies is ook ingezet op druk op de ketens van grote hotels. Daarbij is niet alleen gewezen op het feit dat schoonmaak een bepaalde prijs heeft en dat te goedkope schoonmaakcontracten de kans op onderbetaling vergroten, maar ook op de Code Verantwoordelijk Marktgedrag.
Lees ook dit interview met codevoorzitter Kees Blokland, codebestuurslid Ruud van Swieten en CNV-bestuurder Jan Kampherbeek over hotelschoonmaak:
>> Schone hotels én schone handen: Code, CNV, inspectie, hotels en schoonmaakbedrijven werken samen
Schoonmaak van gebouwen
Ook besteedde de Inspectie aandacht aan de schoonmaak van gebouwen, niet zijnde horeca. Dit gebeurde onder meer bij kantoorlocaties, een fitnesscentrum, vakantieparken, huizen voor verhuur en complexen van woningbouwverenigingen. Dat gebeurde vooral naar aanleiding van klachten en meldingen.
In het project Gebouwen zijn 58 werkgevers gecontroleerd met als resultaat 25 boeterapporten voor Wav-overtredingen, 5 voor WML-overtredingen en 5 voor ATW-overtredingen. Ook werden 5 ATW-waarschuwingen gegeven.
Onderzoeken naar vervoer- en fastfoodsector
De Inspectie voerde in 2020 verkenning uit naar de schoonmaak van personenvervoersmiddelen, personenauto’s en trucks, om na te gaan welke problematiek er in deze niche speelt. “Daarbij gaat het zowel om oneerlijk werk, als ongezond en onveilig werken”, aldus de organisatie in het jaarverslag.
Ook heeft de Inspectie eind 2020 een start gemaakt met een groot effectonderzoek naar de interventies gericht op de schoonmaak in de fastfood. Doel van het onderzoek is om de langere-termijneffecten van de interventies in kaart te brengen.
Twee ondernemingen zijn tijdens het onderzoek opgeheven, een regelmatig terugkerend fenomeen.
Fraude bij startende schoonmaakondernemingen
In 2020 zijn er 31 van de 162 (19%) nieuw ingeschreven BV’s die zich met schoonmaakwerkzaamheden bezighouden willekeurig geselecteerd voor een onderzoek. “Bij 13 ondernemingen rees het sterke vermoeden van fraude. De Inspectie of Belastingdienst gaat deze ondernemingen nader onderzoeken.”
Bij dertien andere ondernemingen is ook een aantal overtredingen geconstateerd, zoals een verkeerde SBI-code om onder een goedkopere cao te vallen, of dat de onderneming niet te vinden was. De inspectie heeft deze signalen aan de Kamer van Koophandel doorgeven.
Een onderneming schreef zich direct uit het Handelsregister bij de aankondiging van een bezoek. Van vijf ondernemingen moet nog worden vastgesteld of er al dan niet overtredingen zijn.
Onderzoek schoonmaakbedrijven annex uitzendbureaus
In deze casus zijn vanaf 2017 zes schoonmaakbedrijven onderzocht. In 2020 zijn de laatste 3 onderzoeken afgerond. Dit leverde 3 boeterapporten op. Het bleek niet mogelijk van alle overtredingen boeterapporten op te maken, omdat twee ondernemingen lopende het onderzoek zijn opgeheven, een regelmatig terugkerend fenomeen. Daarnaast zijn enkele ondernemers met onbekende bestemming naar het buitenland vertrokken.
De BD heeft eerder al een totaalbedrag van ongeveer € 2,5 miljoen aan correcties en naheffingen opgelegd. De FIOD heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld tegen de verantwoordelijke ondernemers, leidinggevenden en katvanger. Er is proces-verbaal opgemaakt vanwege het overtreden van de fiscale wetgeving.
Download hier het volledige jaarverslag 2020 van de Inspectie SZW
Ook interessant:
- Inspectie SZW: aandacht voor laaggeletterdheid, hotelschoonmaak en wasstelen
- Meeste klachten codecommissie over lage prijs en contractwisseling
- Veilig en gezond werken: inspectie SZW over psychosociale arbeidsbelasting in de schoonmaak
- Jaarverslag Inspectie SZW: hoge werkdruk schoonmakers en soms arbeidsuitbuiting
Volg Service Management op LinkedIn: