Hoe duur is duurzaamheid?
Bij het verstrekken van een opdracht mogen de termen duurzaam en duurzaamheid tegenwoordig niet meer ontbreken, meent men. "We zullen de gevel duurzaam reinigen en bescherming", las ik onlangs nog in een offerte. Al na enkele jaren bleek het bestuur van de desbetreffende Vereniging van Eigenaars uiterst teleurgesteld over de korte levensduur van het aanvankelijke resultaat. De gevels waren inmiddels nog grauwer dan vóór de behandeling. Over de levensduur van duurzaamheid wordt nauwelijks gesproken. Een behandeling met water, al dan niet warm of heet en met gepaste druk, kan in het ene geval een fantastisch resultaat opleveren, terwijl dezelfde behandeling op een andere steensoort nauwelijks resultaat oplevert. Te vaak wordt vergeten dat er inmiddels ruim 3.000 soorten baksteen bestaan, met allemaal hun specifieke eigenschappen. Ook is niet voldoende bekend dat niet alle vervuiling atmosferische vervuiling is, maar dat stoffen vanuit de steen en mortel juist naar buiten kunnen treden en de steen een grauw of smoezelig aanzien kunnen geven.
Desastreus resultaat
Een goedbedoelde reinigingsbehandeling, uitgevoerd zonder de benodigde kennis en ervaring en zonder de juiste middelen en apparatuur, kan leiden tot een desastreus, onomkeerbaar resultaat. Helaas wordt bij aanbestedingen nog te veel uitgegaan van het ‘principe': Tijd mag niets kosten en niets mag tijd kosten. Kwaliteit laat zich niet gemakkelijk omschrijven. Iemand die wil schilderen kan de duurste verf gebruiken. Maar de aanzet van de kwast, in combinatie met de uitgeoefende druk, de keus van de haarsoort, de ondergrond, de temperatuur, de luchtvochtigheid en de atmosferische omstandigheden zijn elementen die van invloed zijn op de levensduur van de behandeling. Soms kan het gewenst zijn, mede afhankelijk van de steensoort en de bouwkundige detailleringen van een project, de gereinigde gevels te impregneren met een hydrofoberend product. Ook wordt wel gesproken over hydrofoberen, maar bij alleen deze term, wordt de benodigde indringdiepte te vaak vergeten. En het is juist die indringdiepte die de levensduur van de behandeling bepaalt.
Als deze behandeling professioneel wordt uitgevoerd, met de juiste middelen en met voldoende indringdiepte, dan kan worden gesproken over een uiterst duurzame (wat niet hetzelfde is als duur), eenmalige behandeling. Bepaalde reinigingsmiddelen die geschikt zijn voor het reinigen van aluminium, mogen niet worden toegepast op zink. Geanodiseerd aluminium (aluminium met een, via elektrolytische methode, aangebrachte beschermlaag), dat veel wordt toegepast in gevels, vraagt om een uiterst vakkundige behandeling. De technisch beheerder van een groot overheidsgebouw die vraagt de putcorrosie te verwijderen, zonder de anodelaag aan te tasten, vraagt als het ware om vierkante cirkels en droog water. Toch ken ik situaties waarin men heeft gemeend tegemoet te kunnen komen aan de vraag van de opdrachtgever.
Met uiterst agressieve middelen werd de gehele beschermlaag in no time verwijderd en het resultaat leek aanvankelijk fenomenaal. Dat was nog eens een duurzaam resultaat, meende men. Maar zonder die beschermende anodelaag oxideert het overgebleven materiaal als een speer. Dat werd duidelijk, enkele maanden nadat de rekening was voldaan. Ook bij het verwijderen van graffiti gaat er ontzettend veel fout. Door het gebruik van zure verfverwijderingsmiddelen op beton kan zelfs de wapening in het beton worden aangetast. Ook in deze gevallen zijn kennis en kunde, bij opdrachtgever en uitvoerder, onontbeerlijk om te komen tot een duurzaam resultaat, waarvan de levensduur zich uitstrekt over een lange reeks van jaren.
Henk Mulder is consultant building maintenance
Deze column is verschenen in Service Management van december 2012