Het is tijd voor een update!
"Personeel is het kapitaal van de onderneming", kopte Service Management nummer 12 van december 2011. En dus wordt er in medewerkers geïnvesteerd. Bijvoorbeeld in opleidingen. Een rondetafelgesprek tussen acht schoonmaakprofessionals levert niet bepaald een eenduidige visie op. Wel wordt er geconstateerd dat opleidingen door de waan van de dag geen prioriteit hebben. Omdat de klant er bij aanbestedingen niet naar vraagt? Of omdat de investering voor werkgevers niet direct zichtbaar is? Het achterste van de tong wordt ook in dit soort gesprekken nooit getoond. Er wordt óf naar anderen gewezen óf er worden allerlei redenen genoemd om iets niet te hoeven doen. "Er is geen geld voor", of "ze willen toch niet" of "er is geen vraag naar". De oplossing lijkt mij overigens vrij simpel: gewoon niet aan beginnen! Als je als werkgever opleidingen om wat voor reden dan ook niet ziet zitten, moet je er gewoon van afzien. Uiteindelijk bepaalt de markt wel of je beslissing de juiste is. Of je personeel inderdaad het kapitaal van je onderneming vormt. The proof of the pudding is in the eating.
In mijn ziekenhuisomgeving kom ik de laatste tijd iets soortgelijks tegen. Ook daar bepaalt de markt c.q. zorgverzekeraar in toenemende mate het kapitaal van de onderneming. Als een dokter onvoldoende is bijgeschoold of te weinig ingrepen op een bepaald terrein doet, wordt hij c.q. het ziekenhuis niet gecontracteerd. En dat betekent dat bepaalde behandelingen wel en andere niet in het ‘eigen' ziekenhuis gedaan worden, waardoor patiënten zullen moeten shoppen en reizen. Uiteindelijk willen zowel de overheid als de verzekeraars toe naar concentratie en specialisatie van de medische zorg. Omdat dat niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit, maar ook tot een efficiëntere aanwending van de beschikbare
middelen in termen van ruimte, apparatuur, personeel en financiering.
Het ziekenhuis als gezondheidssupermarkt, waarin een substantieel deel van het totale zorgpakket wordt geleverd, gaat verdwijnen en zal plaats maken voor meer gespecialiseerde zorgcentra: ziekenhuizen, behandel klinieken, dagziekenhuizen, interventiecentra, et cetera. Het zal even wennen zijn, maar zolang half Nederland kilometers rijdt om in een blauwgeel gebouw een houten krukje of een bouwpakket boekenkast te bemachtigen, hebben we weinig te klagen, dunkt me. Terwijl scholing zo belangrijk kan zijn. In diezelfde ziekenhuisomgeving zie ik mede onder invloed van de interne budgettering dat veel functionarissen verantwoordelijkheden delegeren aan lagere niveaus. Als onderdeel van ‘integraal management'. Vroeger zouden we zeggen: afschuiven. Managers lijken vandaag de dag drukker met overleggen, vergaderen en het raadplegen van de smartphone, dan dat ze zich op de werkvloer begeven. Terwijl daar toch het kapitaal van de organisatie rondloopt.
Veertig jaar geleden leerde ik tijdens mijn studie aan de Hogere Hotelschool al dat management is afgeleid van het Latijnse manu agere, het ‘aan de hand leiden'. Uiteindelijk worden mensen bij elkaar gebracht om een bepaald doel te dienen. En dat vraagt onder meer om het formuleren van een visie, het ontwikkelen van een planning, om afstemming van middelen, alsmede om controle en bijsturing. Ik stel vast dat aan die laatste twee elementen door de integraal managers nog maar weinig aandacht wordt geschonken, besmet als de begrippen geworden zijn. En dat verantwoordelijkheden worden gedelegeerd naar het niveau van incompetentie. Een soort omgekeerd Peter Principle dus. Opleidingen zouden hier een
belangrijke bijdrage in kunnen leveren.
De lezer merkt het, schrijver dezes wordt ouder en naar de spiegel dagelijks aantoont, ook grijzer. En omdat het er in het leven niet om gaat wat jou overkomt, maar om wat je doet met wat jou overkomt, hecht ik er aan te laten weten dat dit, na bijna zeventien jaar, mijn laatste column voor Service Management is. Het is tijd voor een update. De lezer zij gegroet.
Met dank aan…
Zeventien jaar maandelijks het veranderende vakgebied facility management beschouwen, is een opmerkelijke prestatie. Met Het is tijd voor een update! tekent Willem Zuydestein zijn laatste column op en neemt hij afscheid van Service Management. En de redactie jammerlijk van Willem. Of eigenlijk van Frank Jan van der Leij, pseudoniem voor Willem Zuydestein. Dat zijn circa 170 bijdragen veel gelezen en gewaardeerd werden (en nog steeds worden), mogen de uitgaven onderstrepen van drie bundels in 1998, 2003 en 2008 ter gelegenheid van het 20-, 25- en 30-jarig bestaan van dit vakblad. Frank Jan, namens alle lezers, de redactie en uitgever van Service Management: heel veel dank!
Deze column is verschenen in Service Management nummer 1/2, januari/februari 2012